شناخت سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم از سلول های پوشش دهانه رحم و قسمت تحتانی رحم شروع می شود. دهانه رحم محلی است که رحم مادر (قسمت بالایی محل رشد جنین) را به واژن (کانال تولد) متصل می کند. به طور کلی سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. در ادامه این مقاله به بررسی انواع سرطان دهانه رحم و روش های موثر درمان آن می پردازیم.

ساختار رحم
پیش سرطان های دهانه رحم
انواع سرطان دهانه رحم
راه های تشخیص سرطان دهانه رحم
جراحی برای درمان سرطان دهانه رحم
درمان پیش سرطان دهانه رحم
عوامل خطر سرطان دهانه رحم
عوامل خطر قابل تغییر سرطان دهانه رحم
عوامل خطر غیر قابل تغییر سرطان دهانه رحم

https://www.orci.or.tz/shingo-ya-kizazi/

ساختار رحم

دهانه رحم از دو قسمت ساخته شده و با دو نوع سلول مختلف پوشانده شده است.

قسمت پایین رحم، دهانه رحم است که با سلول های غده ای پوشیده شده است.
Exocervix (اکتوسرویکس) قسمت بیرونی دهانه رحم است که در طی معاینه با اسپکولوم توسط پزشک قابل مشاهده است و توسط سلول های سنگفرشی پوشانده شده است.

جایی که این دو نوع سلول در دهانه رحم به هم می رسند، منطقه تحول نامیده می شود. با افزایش سن و هنگام زایمان، مکان دقیق منطقه تحول تغییر می کند. بیشتر سرطان های دهانه رحم در سلول های منطقه تحول آغاز می شوند.

پیش سرطان دهانه رحم

سلول های موجود در ناحیه تحول ناگهان به سرطان تبدیل نمی شوند. در عوض، سلول های طبیعی دهانه رحم ابتدا بتدریج دچار تغییرات غیرطبیعی می شوند که به آن ها پیش سرطان گفته می شود. پزشکان از اصطلاحات مختلفی برای توصیف این تغییرات پیش سرطانی استفاده می کنند، از جمله نئوپلازی داخل اپیتلیال دهانه رحم (CIN)، ضایعه داخل اپیتلیال سنگفرشی (SIL) و دیسپلازی. هنگامی که پیش سرطان ها در آزمایشگاه بررسی می شوند، براساس مقیاس 1 تا 3 درجه بندی می شوند.

در CIN1 (دیسپلازی خفیف یا SIL با درجه پایین) بافت، زیادی غیرطبیعی به نظر نمی رسد و آن را کمترین پیش سرطان دهانه رحم می دانند.
در CIN2 یا CIN3 (دیسپلازی متوسط / شدید یا SIL درجه بالا) بافت، بیشتر غیر طبیعی به نظر می رسد. SIL درجه بالا جدی ترین پیش سرطان است.

اگرچه سرطان های دهانه رحم از سلول هایی با تغییرات پیش سرطانی شروع می شوند، اما فقط برخی از زنان مبتلا به پیش سرطان به این نوع سرطان مبتلا می شوند. برای بیشتر خانم ها، سلول های پیش سرطانی بدون هیچ درمانی از بین می روند. اما در برخی از زنان، پیش سرطان ها به سرطان های واقعی (تهاجمی) تبدیل می شوند. درمان آن ها تقریباً می تواند از همه سرطان های دهانه رحم جلوگیری کند.

انواع سرطان دهانه رحم

سرطان های دهانه رحم و پیش سرطان های دهانه رحم بر اساس نحوه مشاهده آن ها در آزمایشگاه با میکروسکوپ طبقه بندی می شوند. انواع اصلی سرطان های دهانه رحم، کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوما هستند.

از 10 سرطان دهانه رحم تقریبا 9 تای آن ها، سرطان سلول سنگفرشی است. این سرطان ها از سلول های موجود در خارج رحم ایجاد می شوند. کارسینومای سلول سنگفرشی غالباً از ناحیه تحول (جایی که رحم خارجی به درون رحم می پیوندد) شروع می شود.
بیشتر موارد دیگر سرطان دهانه رحم آدنوکارسینوم است. آدنوکارسینوماها سرطان هایی هستند که از سلول های غده ای ایجاد می شوند. آدنوکارسینومای دهانه رحم از سلول های غده مخاطی غدد درون رحم ایجاد می شود.
سرطان های دهانه رحم دارای ویژگی های کارسینوم سلول سنگفرشی و آدنوکارسینوما هستند. به این موارد کارسینوم آدنوسکواموز یا کارسینومای مخلوط گفته می شود.

گرچه تقریباً همه سرطان های دهانه رحم یا کارسینوم سلول سنگفرشی یا آدنوکارسینوم هستند، اما انواع دیگر سرطان نیز می توانند در دهانه رحم ایجاد شوند. این انواع دیگر مانند ملانوم، سارکوم و لنفوم بیشتر در سایر قسمت های بدن دیده می شود.

راه های تشخیص سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم که دومین سرطان شایع خانم ها در سراسر جهان است، پس از ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم، ایجاد می شود. این بیماری ممکن است با نشانه هایی مانند  پریودهای سنگین تر از حالت معمول، خون ریزی های واژینال در فواصل زمانی میان دو پریود و در حالت پیشرفته تر این بیماری درد ناحیه پشت، پا و لگن، بی اشتهایی، خستگی و حالت تهوع همراه باشد. هدف از غربالگری سرطان دهانه رحم، یافتن  پیش سرطان یا سرطان در اوایل ایجاد است که قابل درمان باشد. غربالگری منظم می تواند از سرطان های دهانه رحم جلوگیری کرده و جان افراد را نجات دهد. آزمایشات غربالگری سرطان دهانه رحم، آزمایش HPV و تست پاپ اسمیر است.

تغییرات پیش سرطانی را می توان با آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داد. توصیه ی انجمن بین المللی سرطان بانوان برای تشخیص سرطان دهانه رحم انجام تست پاپ اسمیر و معاینه لگنی به صورت سالیانه در همه خانم هایی است که از نظر جنسی فعال بوده و بالای ۱۸ سال سن دارند. بعد از سه بار آزمون پی در پی یا بیشتر تست پاپ اسمیر وطبیعی بودن آن، با پزشک معالج میتوان فواصل انجام ازمایش را بیشتر کرد.

آزمایش HPV

آزمایش HPV به دنبال عفونت توسط انواع پر خطر HPV است که احتمالاً باعث پیش سرطان ها و سرطان های دهانه رحم می شوند. عفونت HPV هیچ درمانی ندارد، اما یک واکسن می تواند به جلوگیری از آن کمک کند. ویروس HPV گروهی متشکل از بیش از ۶۰ نوع ویروس است که بعضی از آن‌ها باعث زگیل تناسلی می‌شوند. طی بررسی‌ها برای زگیل تناسلی، ممکن است پزشک برای بررسی HPV نیز آزمایشی پیشنهاد دهد. ویروس اچ پی وی (HPV) یک عفونت ویروسی است که بین افراد از طریق تماس پوست به پوست منتقل می‌شود. برخی از انواع HPV می‌توانند باعث ایجاد زگیل‌ تناسلی شوند. دیگر انواع این ویروس با سرطان دهانه رحم و سایر اعضای بدن ارتباط دارند و برخی از انواع HPV باعث زگیل‌ های معمولی می‌شوند که شما می‌توانید در سایر قسمت‌های بدن مانند دست یا پا خود پیدا کنید.

سونوگرافی ترنس واژینال (TVU)

سونوگرافی ترنس واژینال، یکی دیگر از آزمایشاتی است که ممکن است مجبور به انجام آن باشید. TVU یکی از انواع سونوگرافی است که در آن، از یک اسکنر کوچک میله ای شکل استفاده می شود. این اسکنر میله ای شکل، برای فراهم کردن یک تصویر دقیق، به طور مستقیم درون واژن قرار می گیرد. این کار ممکن است کمی ناراحت کننده باشد، اما دردی به همراه نخواهد داشت.

بیوپسی (نمونه برداری)

در صورتی که با سونوگرافی ترنس واژینال، تغییرات ضخامت لایه پوشاننده رحم تشخیص داده شود، جهت کسب اطمینان از این تشخیص، معمولاً نمونه برداری بافت انجام می شود. در بیوپسی، نمونه کوچکی از سلول های پوشاننده رحم (اندودرم) برداشته می شود و سپس، نمونه مورد نظر به آزمایشگاه فرستاده شده و از نظر وجود سلول های سرطانی بررسی می شود.

جراحی برای درمان سرطان دهانه رحم

درمان سرطان دهانه رحم تحت نظر پزشکان مجرب باید انجام شود. روش های درمانی متفاوتی وجود دارد که بسته به نوع و میزان پیشرفت سرطان، یکی از این درمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم نوعی جراحی را خواهند داشت. از جراحی می توان در موارد زیر استفاده کرد:

به تشخیص سرطان دهانه رحم کمک می کند
به تعیین میزان گسترش سرطان کمک می کند
به درمان سرطان کمک می کند (به ویژه برای سرطان های مرحله اولیه)

درمان پیش سرطان دهانه رحم

برای درمان پیش سرطان های دهانه رحم می توان از دو روش استفاده کرد:

از بین بردن پیش سرطان با دمای سرد یا لیزر.
برش دادن پیش سرطان و بیرون آوردن آن.
سرما درمانی برای از بین بردن پیش سرطان رحم

سرمادرمانی نوعی درمان است که در آن یک پروب فلزی بسیار سرد مستقیم بر روی دهانه رحم قرار می گیرد و با انجماد سلول های غیر طبیعی آن ها را از بین می برد.

از بین بردن پیش سرطان رحم با لیزر
در این روش یک پرتوی لیزر متمرکز را از طریق واژن هدایت می کنند تا سلول های غیر طبیعی را بسوزاند. این کار ممکن است در مطب پزشک تحت بی حسی موضعی یا در اتاق عمل با بیهوشی عمومی انجام شود.

عوامل خطر سرطان دهانه رحم

عوامل خطر سرطان دهانه رحم به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول شامل عواملی هستند که قابل تغییر به دست ما می باشند، اما دسته دوم قابل تغییر نیستند و ما نمی توانیم دستی در آن ها داشته باشیم.

عوامل خطر قابل تغییر سرطان دهانه رحم
عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
سابقه جنسی
سیگار کشیدن
داشتن سیستم ایمنی ضعیف
عفونت کلامیدیا
استفاده طولانی مدت از داروهای ضد بارداری (قرص های جلوگیری از بارداری)
داشتن چندین بارداری کامل
سن کم در اولین بارداری کامل
وضعیت اقتصادی
رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات
عوامل خطر غیر قابل تغییر سرطان دهانه رحم
داروی هورمونی سقط جنین (DES)
داشتن سابقه خانوادگی سرطان دهانه رحم

جمع بندی

سرطان دهانه رحم با توجه به میزان پیشرفت، نحوه درمان متفاوتی دارد. در این مطلب سعی شد تعدادی از مؤثر ترین روش های پیشگیری و درمان این نوع سرطان را بررسی کنیم. برای بیمار با توجه به شرایط فردی، میزان پیشرفت بیماری و عوامل مؤثر دیگر یکی از این روش های درمانی توسط پزشک انتخاب می شود تا روند درمانی و بهبود در بهترین شرایط ممکن پیش برود. در این مطلب سعی نمودیم تا انواع سرطان دهانه رحم و علائم و نشانه های و راه های درمان آنها را به تفکیک بیان کنیم. به این امید که با شناخت و آگاهی بیشتر در این رابطه، در راستای درمان هر چه سریع تر اقدام نمایید. شما می توانید با مراجعه به انستیتو کانسر پردیس شیراز، با بهره مندی از تجهیزات پیشرفته این مرکز، جهت شناخت نوع سرطان و پیگیری راههای درمان اقدام نمایید.  به امید آنکه تشخیص به موقع سرطان و پیگیری راه های درمان، بهبودی و تندرستی هر چه سریع تر برای همه بیماران حاصل شود.

بیشتر بدانید